Theo bờ kinh Vĩnh Tế sang Hà Tiên.

Ngày 9-1. Sáng sớm, hỏi đường lên Vĩnh Ngươn, nơi khởi nguồn kinh Vĩnh Tế. Năm 1819, vua Gia Long ra lệnh bắt đầu từ đây đo phóng kinh về Hà Tiên.

Ngã ba Vĩnh Tế-sông Châu Đốc

Bên kia cầu Vĩnh Nguơn, còn khoảng 3 cây số là đến cửa khẩu biên giới.

Theo đường nhỏ có tên là Tây Xuyên, đi tới ngả ba độ 2 cây số. Đường này có tuyến lên biên giới, nghe nói buôn lậu nhiều, một người am hiểu địa phương lại ảnh báo, chụp hình cẩn thận, ở đây mới vừa phá một vụ buôn lậu lớn.

Gặp một cụ già trước đây làm từ giữ đình Vĩnh Nguơn. Ông chi mấy chiếc xe gắn máy chở đàng sau mấy thùng các-tông và nói nhỏ ‘đám buôn thuốc lá lậu”. Nghe qua cũng khá hồi hộp, nhưng cảnh ở ngả ba nối sông Châu Đốc và Vĩnh Tế đẹp quá, lôi máy ra bấm đại vài kiểu.

Bên bờ tây là đình Vĩnh Ngươn, ngôi đình được trùng tu năm 1929, khá đẹp, phía bên kia sông là một dãy nhà bè nuôi cá, thấp thoáng ẩn hiện trong sương…

Trở ra thị xã, lên Núi Sam rồi theo quốc lộ 90 qua Nhà Bàng, ghé chợ Tịnh Biên. Định lên biên giới nhưng sợ không kịp thời gian bèn cặp theo kinh Vĩnh Tế đi theo hướng Vĩnh Gia - Vĩnh Điều…Phía bên kia kinh Vĩnh Tế, qua một gian đồng là núi Thâm Đưng thuộc đất của Kampuchia. Kinh Vĩnh Tế đoạn này hẹp, có lẻ do bùn lấp. Bên phải Tỉnh lộ 955A nhà cửa có đoạn còn thưa thớt, không thể hình dung nổi công lao của tiền nhân ngày xưa đã đổ bao nhiêu mồ hôi, nước mắt và …máu để đào con kinh mang tính chiến lược này.

Đoạn cuối kinh Vĩnh Tế nối vào Giang Thành-Hà Tiên

9 giờ, vô thăm thị trấn Ba Chúc, ghé núi Tượng, vô miếu Vạn Ban hỏi vài chuyện về Tứ Ân hiếu nghĩa với người giữ miếu, thắp nhang xong quày quả trở ra.

Quẹo trở ra, hướng về Hà Tiên qua các địa danhVĩnh Gia, Vĩnh Lạc, An Nông, Ấp mới, Cống Cá, Đồng Cừ… Đường tuy hơi nhỏ, đã có tuyến xe buýt, nhưng có lẻ ít người đi nên rất vắng, mặc sức mà phi, không lo bắn tốc độ.   

11 giờ, đến ngả tư thuộc xã Thuận Yên, đứng trên cầu nhìn xuống nơi cuối cùng của kinh Vĩnh Tế nối vào sông Giang Thành-Hà Tiên. Từ đây đi tới biển về Tô Châu vào thị xã.